علت خشکی و درد زانو چیست؟ درمان آن چگونه است؟

به گزارش شهرآرانیوز، یک مشکل رایج در میان سالمندان و آن‌هایی که فعالیت جسمانی کمی دارند، خشکی زانو است. انعطاف پذیری ضعیف بدن یا عدم توازن عضلانی در پاها، از عوامل بروز خشکی زانو و درد پا‌ها است. در این مقاله می‌توانید بیشتر با دلایل خشکی زانو آشنا شوید؛ بعلاوه قرار است در این مقاله به بعضی از روش‌های درمانی و درمان خانگی موثر در کاهش خشکی و درد زانو نیز بپردازیم.

آسیب دیدگی مینیسک
مینیسک، دو عضو غضروفی C شکل هستند که در داخل مفصل زانو قرار دارند و نقششان، ضربه گیری یا جذب شوک بین استخوان‌های تشکیل دهنده مفصل است. حرکت ناگهانی را چرخیدن زانو که عمدتا در حین ورزش یا فعالیت‌های جسمانی مختلف رخ می‌دهد، می‌تواند منجر به آسیب دیدگی زانو شود.
بالا رفتن سن فرد، احتمال فرسودگی و تحلیل رفتن مینیسک را افزایش می‌دهد و این به معنای افزایش احتمال پارگی مینیسک است. فرد در صورت پارگی مینیسک، با یک صدای کلیک یا ترکیدن حباب مواجه خواهند شد و خشکی زانو هم از همینجا شروع می‌شود. افراد در اکثر موارد می‌توانند به راه رفتن ادامه دهند، اما شاید شاهد نشانه‌های زیر باشند:
درد
تورم، قفل شدگی زانو
کاهش بازه حرکتی
احساس خالی شدن زانو

آسیب دیدگی رباط
رباط به نوار‌های پیوندی استخوان به استخوان گفته می‌شود که از روی زانو عبور می‌کند و استخوان ران یا فمور را به تیبیا یا ساق پا متصل می‌کند. احتمال کشیدگی، آسیب دیدگی یا پارگی رباط‌های زانو وجود دارد و در این صورت، فرد شاهد موارد زیر خواهد بود:
درد زانو
ناپایداری زانو
تورم زانو

آرتروفیبروز
آرتروفیبروز یا سندروم خشکی زانو در صورت تشکیل بافت زخم زیاد در اطراف مفصل زانو رخ می‌دهد. وقوع آرتروفیبروز بعد از جراحی زانو (مثل جراحی تعویض مفصل یا جراحی پارگی رباط صلیبی) عجیب نیست. تقریبا در حدود ۶ درصد از کسانی که تحت عمل تعویض مفصل قرار می‌گیرند، با مشکل آرتروفیبروز مواجه می‌شوند. بعضی از نشانه‌های آرتروفیبروز عبارتند از:
درد زانو که بدتر شود
تورم و قرمزی اطراف زانو
راه رفتن با زانوی خم

آرتریت
سه نوع اصلی آرتریت به درد و خشکی زانو منجر می‌شوند که در ادامه با جزئیات بیشتری به آن‌ها پرداخته شده است.

آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید در نتیجه یک مشکل خودایمنی رخ می‌دهد که باعث می‌شود بدن به بافت‌های خودش حمله می‌کند؛ آرتریت روماتوئید معمولا هر دو زانو را درگیر می‌کند. افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید گاهی با تورم غشاء سینوویال (غشاء نازک پوشاننده لایه درونی مفصل زانو) مواجه می‌شوند که با درد و خشکی زانو همراه می‌شود.

استئوآرتریت یا آرتروز زانو
آرتروز زانو در نتیجه فرسودگی و تحلیل رفتن غضروف بین استخوان‌ها رخ می‌دهد. با تحلیل رفتن غضروف درون مفصل زانو، استخوان‌های زانو به یکدیگر ساییده می‌شوند و این مسئله به تشکیل زوائد استخوانی و نتیجتا درد و خشکی زانو منجر می‌شود. بنا به مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۳، استئوآرتریت زانو در میان افراد ۵۵ تا ۶۴ ساله شایع‌تر است.

آرتریت بعد از حادثه
صدماتی مانند پارگی رباط و مینیسک، احتمال بروز صدمات دیگر در مفصل زانو را افزایش می‌دهد. این مساله در طول زمان (شاید حتی بعد از گذشت چند سال از مصدومیت) به بروز آرتریت بعد از حادثه منجر می‌شود. افراد مبتلا به آرتریت بعد از حادثه ممکن است با نشانه‌های زیر روبرو شوند:
تورم زانو که حرکت دادن آن را سخت می‌کند
درد زانو
احساس ضعف در زانو
بدتر شدن نشانه‌ها با انجام فعالیت
بدتر شدن نشانه‌ها در آب و هوای مرطوب

چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
باید برای درمان درد و خشکی زانو به یک پزشک متخصص مراجعه کنید؛ او بعد از معاینه و تعیین دلیل خشکی زانو می‌تواند برنامه درمانی متناسب با دلیل را برای حل مشکلتان مشخص کند. شاید لازم باشد تا علاوه بر معاینه فیزیکی، تحت آزمایشات تصویربرداری و آزمایشات دیگر نیز قرار بگیرید. شاید به یک فیزیوتراپ، متخصص امور مفصلی و عضلانی-اسکلتی یا روماتولوژیست معرفی شوید. اگر به جراحی نیاز داشته باشید، به یک جراح ارتوپد معرفی خواهید شد.

روش‌های درمان
روش‌های درمانی خشکی زانو تا حدی به دلیل خشکی زانو بستگی دارد. روش‌های درمان خانگی برای حالتی که یک مصدومیت جزئی عامل خشکی زانو باشد، می‌تواند به کاهش درد و خشکی ناشی از مصدومیت بیانجامد:
استراحت دادن به زانو
گذاشتن بسته یخ در بازه‌های زمانی منظم
مصرف دارو‌های ضدالتهاب غیراستروئیدی بدون نسخه
پوشیدن بریس زانو برای ثابت کردن زانو و کمک به پیشگیری از مصدومیت‌های بیشتر

فرد برای مصدومیت‌های شدیدتر یا خشکی ادامه دار زانو باید به پزشک مراجعه کند. پزشک ابتدا به دنبال دلیل خشکی زانو می‌گردد و سپس طرح درمان متناسب با آن را تعیین می‌کند. این روش‌های درمانی با توجه به دلیل خشکی زانو می‌توانند در دسته‌های زیر قرار بگیرند:
مصرف دارو‌های مسکن تجویزی
استفاده از کورتیکواستروئید
مصرف دارو‌های آرتریت روماتوئید مثل دارو‌های ضدروماتیسمی اصلاح کننده بیماری
تزریق PRP به زانو به منظور بازیابی عملکرد زانو، به خصوص در مواردی مثل استئوآرتریت زانو
فیزیوتراپی به منظور بهبود عملکرد و توان زانو

ورزش و حرکات کششی موثر
افراد مبتلا به خشکی زانو در مواردی باید از انجام ورزش خودداری کنند؛ بعضی از مصدومیت‌های زانو برای بهبود به زمان نیاز دارند و به جای ورزش به استراحت نیاز دارند. اما ورزش برای آن دسته از خشکی زانو که ناشی از آرتریت باشد، موثر خواهد بود و از جمله این تمرینات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تمرینات قدرتی: افزایش قدرت عضلات اطراف زانو، فشار وارد بر مفصل را کاهش می‌دهد که بعضی از آن‌ها عبارتند از لیفت با پا و تمرینات همسترینگ.
ایروبیک: تمرینات کاردیو که بتواند سطح انرژی فرد را بالا ببرد و با کاهش وزن بیمار، فشار اضافه وارد بر زانوی او را کاهش دهد. از جمله حرکات ورزشی این دسته می‌تواند به دوچرخه سواری و شنا اشاره کرد.
تمرینات تعادلی: این تمرینات به منظور تقویت عضلات اطراف زانو و کاهش خطر افتادن فرد (که آسیب‌های مفصلی بیشتری را ایجاد می‌کند) تجویز می‌شود. از حمله تمریناتی که در این دسته قرار می‌گیرند می‌توان به ایستادن روی یک پا یا ایستادن بر روی پد فومی اشاره کرد.
شاید بهتر باشد که فرد مبتلا به نوعی از آرتریت، تمارینش را قبل از شروع ورزش با پزشکش در میان بگذارد. در ادامه نکاتی برای کمک به پیشگیری یا کاهش درد و خشکی زانو آورده شده است:
خودداری از انجام حرکات کششی تا زمانی که کامل گرم کرده باشید
انجام حرکات کششی پا، قبل و بعد از ورزش
انجام آرام حرکات کششی تا جایی که درد نداشته باشید
انجام شکل درست تمارین
اطمینان از تعادل قدرت بین عضلات پا
عدم انجام حرکاتی که باعث بدتر شدن نشانه‌ها شود.

علیرغم رواج زیاد خشکی زانو، اما می‌توانید گام‌هایی را برای درمان و پیشگیری از وقوع مجدد آن بردارید. حرکاتی که برایتان مثبت بوده را ادامه دهید؛ تا درمان کامل زانو، زمانی را برای استراحت، قراردادن یخ و بالاتر قرار دادن پاهایتان در نظر بگیرید. یک برنامه حرکات قدرتی و کششی را شروع کنید و آن را ادامه دهید.